Cuộc thi Tài năng Xiếc toàn quốc - 2021: Cháy bỏng tình yêu với nghề

VHO- Chỉ có 5 đơn vị tham gia với gần 100 diễn viên đua tài, nhưng Cuộc thi Tài năng Xiếc toàn quốc - 2021 do Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ VHTTDL) chủ trì tổ chức đã thực sự mang tới cho khán giả những rung động thẩm mỹ mới mẻ trước vẻ đẹp và sức hấp dẫn của bộ môn nghệ thuật đặc biệt này.

 Thứ trưởng Tạ Quang Đông và NSND Trịnh Thúy Mùi tặng hoa cho Hội đồng giám khảo cuộc thi

Tuy nhiên, Xiếc Việt đang gặp không ít lực cản trong quá trình hội nhập, cả ở khâu đào tạo, chế độ đãi ngộ cũng như tuổi nghề... Nhưng trong muôn vàn khó khăn ấy, ngành xiếc vẫn nỗ lực, cố gắng tạo để được chỗ đứng, sức lan tỏa cả trong và ngoài nước.

Hình thức mới lạ trong sáng tạo

Trong 29 tiết mục tham gia Cuộc thi, có nhiều tiết mục đạt được tiêu chí cũng như kỳ vọng mà BTC đặt ra, đó là khuyến khích tính thử nghiệm, có sự sáng tạo độc đáo về nội dung và hình thức mới lạ. Trao đổi với Văn Hóa, Chủ tịch Hội đồng giám khảo, NSND Tạ Duy Ánh nhận định: “Rất mừng vì cuộc thi đã xuất hiện nhiều cái mới, đặc biệt là cách dàn dựng và thể hiện rất sáng tạo, không chỉ đạt được kỹ thuật tốt mà nghệ thuật biểu diễn cũng rất hiện đại, sôi động, hấp dẫn. Sự đa dạng về thể loại đã khiến cho chương trình không bị nhàm chán…”. Điều thú vị hơn cả là để thay thế sự thiếu vắng của các tiết mục thú hoang dã, tại cuộc thi đã xuất hiện các tiết mục xiếc vật nuôi như lợn, chó, mèo, dê… mang tới trải nghiệm vô cùng thú vị và cho thấy xiếc luôn làm được những điều ngoài sức tưởng tượng.

NSND Tạ Duy Ánh cũng cho rằng, giới nghề rất vui mừng bởi Tài năng Xiếc - 2021 là cuộc thi đầu tiên thực hiện Đề án Tổ chức cuộc thi, liên hoan nghệ thuật chuyên nghiệp giai đoạn 2021-2023 của Bộ VHTTDL. Từ nay trở đi, ngành Xiếc sẽ có hai cuộc thi theo thông lệ 3 năm một lần, đó là Cuộc thi tài năng Xiếc toàn quốc 2021 và Liên hoan Xiếc quốc tế. Những tiết mục đoạt giải tại Cuộc thi tài năng Xiếc toàn quốc 2021 sẽ tiếp tục được các nghệ sĩ khổ công rèn luyện để nâng cao sự nhuần nhuyễn, vững vàng khi tham gia Liên hoan Xiếc quốc tế.

 Tiết mục “Sắc sen” của Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam

Giữ lửa nghề cho nghệ sĩ xiếc

Sự chênh lệch lớn giữa trình độ biểu diễn của các đoàn nghệ thuật trung ương, Hà Nội với đoàn địa phương là điều dễ nhận thấy ở các cuộc thi xiếc chuyên nghiệp. Tuy nhiên, lần này để khắc phục những điểm yếu về nguồn nhân lực, một số đoàn đã biết cách “bù đắp” cho các tiết mục dự thi của mình. Không thể nâng hạng kỹ thuật biểu diễn nhưng việc đưa vào chủ đề nội dung và sự tham gia của tập thể trong phần diễn minh họa đã giúp cho tiết mục trở nên phong phú, bắt mắt với nhiều sắc màu âm thanh, ánh sáng. Ví dụ như xiếc Long An đã biết khai thác bản sắc văn hóa địa phương từ làn điệu dân ca, trang phục truyền thống tới lối diễn dung dị để lấy được tình cảm của khán giả. Phải ghi nhận những nỗ lực của Trường Trung cấp NT Xiếc Việt Nam khi luôn tạo ra những dấu ấn riêng với sự xuất hiện tự tin, bản lĩnh của các diễn viên tuổi nghề còn rất trẻ. Những tiết mục tập thể của trường với cách xử lý không gian sân khấu, âm thanh, ánh sáng và cả phong cách thể hiện đều rất hiện đại, hấp dẫn. Liên đoàn Xiếc Việt Nam với vai trò là “anh cả” trong làng xiếc Việt đã tham gia tới 12 tiết mục, trong đó nổi bật là các tiết mục tập thể được dàn dựng công phu và trình độ biểu diễn của các nghệ sĩ cũng đạt đẳng cấp cao.

Có thể cảm nhận được tinh thần “fair play” của nghệ sĩ xiếc tại cuộc thi lần này bằng sự chia sẻ, giúp đỡ nhau đầy nhiệt huyết. Sự chân tình của lãnh đạo và các nghệ sĩ Liên đoàn Xiếc Việt Nam đã khiến các đoàn bạn thật sự ấm lòng, họ đã dành nhiều thời gian để giúp các đoàn địa phương dựng sân khấu, đạo cụ cho tới tập luyện những động tác kỹ thuật khó. Không có sự thi thố cạnh tranh mà chỉ thấy ăm ắp lòng yêu nghề và khao khát được làm nghề cháy bỏng của nghệ sĩ xiếc.

Ngày hội vùng cao của Liên đoàn Xiếc Việt Nam

 Đạp ô của Trường Trung cấp NT Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam

Là một trong những người tích cực kết nối các nghệ sĩ địa phương tham gia cuộc thi lần này, NSND Tống Toàn Thắng, Phó Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam chia sẻ: “Tôi rất mừng khi chứng kiến những xu hướng dàn dựng sáng tạo mới mẻ, điều đó cho thấy các đơn vị đều rất ý thức để tạo nên những tác phẩm nghệ thuật hấp dẫn, có sức hút với mọi đối tượng khán giả. Tôi hy vọng sau cuộc thi, các địa phương sẽ tạo điều kiện cho nghệ sĩ được ra Hà Nội tập huấn 1-2 tháng để nâng cao kỹ năng biểu diễn. Liên đoàn Xiếc Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ cho đoàn bạn xây dựng chương trình nghệ thuật mới cũng như về các địa phương để xây dựng chương trình. Sự hợp tác này sẽ giúp cho các đơn vị vừa không tốn kém kinh phí vừa làm phong phú thêm kịch mục biểu diễn”.

Cuộc thi đã đi vào chặng cuối, cũng là lúc những người làm nghề đã có được một cái nhìn toàn cảnh về nghệ thuật xiếc chuyên nghiệp Việt Nam. Sự táo bạo, mới lạ đã mang lại sức hấp dẫn mới cho xiếc Việt, tuy nhiên, các nhà đạo diễn cũng cần lưu ý tạo thêm đất diễn cho những nghệ sĩ tài năng toả sáng. Đã có những nghệ sĩ trẻ đạt thành tích cao ở các cuộc thi xiếc trước đây nhưng tại cuộc thi này lại không thể nổi bật. Đối với loại hình nghệ thuật nào cũng vậy, luôn cần những ngôi sao sáng để tạo nên thương hiệu riêng cho từng đơn vị.

Có thể khẳng định, nỗ lực sáng tạo, đổi mới để hội nhập, đồng lòng gìn giữ sự bền vững cho ngành xiếc Việt Nam của BTC, của lãnh đạo các đơn vị nghệ thuật và cá nhân từng nghệ sĩ là thành công lớn nhất ở cuộc thi lần này. 

THÚY HIỀN